Going north gringo?

Are you in the wrong metro you're going north, are you sure?

Twee keer per week reis ik (voor mijn Portugese les) naar Complexo Alemão in Zona Norte do município do Rio de Janeiro. Het is een reis die 2,5 uur heen en 2,5 uur terug in beslag neemt, Rio is namelijk muito grande. De staat heeft een oppervlakte van meer dan 43.000 km2, jeppes, dat is groter dan NL...mann het lijkt allemaal zo klein op de kaart.

Ik hoor je denken, waarom zou ze zo ver gaan reizen om Portugese les te volgen, het kan hier namelijk ook om de hoek naast de man die zijn 'blinger de bling kermiswaar' verkoopt.

Ik vind het reizen elke keer weer opnieuw een hele belevenis, geen reis verloopt hetzelfde, dan staken de buschauffeurs en kom ik daar pas na 1 uur wachten achter, omdat het busstation nog vol staat met mensen en niemand actie onderneemt, of de ferry ramt bij het achteruit inparkeren zo hard tegen de kade dat iedereen als dominosteentjes omvalt, hard in de lach schiet en gaat applaudisseren, of ik word in een VW busje gepropt met 20 schoolkinderen die mij met grote ogen aankijken en zich waarschijnlijk afvragen of ik geen licht geef in het donker.

Ook zijn de Brazilianen die ik onderweg ontmoet behulpzaam en zorgzaam, ze passen op je en ze vragen of ik wel de goede kant op ga, aangezien ik richting zone Norte reis en dat geen ' gringo area' is. Door het reizen raak ik bekend met het land, de taal en heb ik met onbekende tot nu toe erg waardevolle gesprekken gehad over het land, de regering, wk, gezondheidszorg, armoede, rijkdom kortom alles wat er zich afspeelt in deze metropool....eu não quero perder!!!

Favela Complexo Alemão

Even voor de Wiki's onder ons; Complexo Alemão betekent complex van de Duitster. Na de WO I kocht een Pool genaamd Leonard Kaczmarkiewicz het land, vanwege Kaczmarkiewicz 's uiterlijk (blanke huid) dachten de mensen dat hij van Duitse komaf was..hmm misschien had ik dan toch mijn lederhose mee moeten nemen?

Complexo Alemau bestaat uit ongeveer 15 gemeenschappen en werd jaren lang neergezet als 1 van de meest gewelddadigste favela van Rio, moorden, mensenhandel, prostitutie, drugsverslaafden, drugsdealers waren dagelijkse kost. Sinds de komst van de UPP (2011) is het (illegale) geweld in de favela afgenomen, echter blijft het zo nu en dan behoorlijk onrustig tussen de gangs en de politie.

De UPP (Unidade de Polícia Pacificadora oftewel Pacificatie/ vredes politie) moeten ervoor zorgen dat de favela's drugdealer vrij zijn/blijven...ennnn laat nou (bijna) iedereen weten dat de drugdealers, die vaak vanaf een zeer jonge leeftijd de gang zijn ingetreden, niet zomaar veranderen in brave mannen die zorgen dat de hond om 17:30 uitgelaten wordt en dat de (Braziliaanse) spruitjes wel geschild en gekookt op tafel staan om 18:10:05.

Ellen (van het project Barro 55) vertelde mij bijvoorbeeld een verhaal over een jong gezin waaruit blijkt hoe ingewikkeld dit probleem is. Moeder werkt bij de afvalscheiding, vader is uit beeld. Moeder heeft 3 kinderen, waarbij het oudste kind (11 jr) op het verkeerde pad terecht is gekomen, drugs gebruikt, veel van huis is, antisociaal gedrag vertoont. Hij heeft zoals zo velen geen goed onderwijs genoten en heeft daardoor geen kans op een ' normaal' baantje. Hij is een tijdje geleden 'benaderd' door jongens van een gang, die voorzien hem van drugs en praten op hem in alsof het leven in een druggang het coolste ding ever is, want, je mag in real time oorlogje spelen met een echte machine gun , ook wordt de jongen gebrainwasht met verhalen over de mooiste vrouwen en blinkende gouden bergen. Deze jongen ziet zijn toekomst dus helemaal zitten in de druggang, alleen op deze manier hoort hij erbij, is hij iemand en kan hij geld verdienen. Hij ziet en tekent nu al overal dollartekens, als Ellen vraagt wat hij met dat geld wilt doen zegt hij; ' dan kan ik straks voor mijn moeder en zusjes zorgen'...en dit is 1 gezin op de???

...terug naar de UPP, de bedoeling was/is dat de politie een binding met de bewoners aan zouden gaan, mensen leren kennen, weten wat er speelt in de buurt en daarop kunnen anticiperen. Helaas is deze binding niet veel verder gekomen dan veel machtsvertoon en behoorlijk veel schiet-verkeer, daarbij is er afgelopen maand (weer) een oudere vrouw door politiekogels geraakt en overleden...inocente vítima número???

Bewoners zijn bang geworden voor de politie, verhalen over ontvoering, martelingen, liquidaties door de politie zijn hier geen uitzondering. Ik vraag mij dus ook echt af of het voor de bewoners nu uitmaakt of er een drugdealer aan de macht is of de UPP? Beide bestrijden kwaad met kwaad, gebruiken buitenproportioneel geweld en zijn corrupt van hier tot aan Schiermonnikoog. Politie schijnt zelfs wapens te verkopen aan de drugsgangs. Ook heb ik verhalen gehoord dat mensen liever ' de drugsBiggy's' terug willen, omdat zij zorgen voor b.v ' goede' sociale voorzieningen en wanneer oma of opa met spoed naar het ziekenhuis moet, wordt dat door ' Biggy' wel even geregeld.

Anyway..je snapt wel hoe complex dit probleem is (het heet niet voor niks complexo:). De druggangs zijn echt niet in 1 keer 'opgelost' en brave Hendrikjes op 'n trekkert geworden, hun ellendige uit de klauwen gewassen “coke'n met sterren” hobby wordt alleen ' een blokje' verderop uitgevoerd, bijvoorbeeld op dit moment in my hometown Niteroi waar het geweld sinds de hunt op dealers in Rio enorm is gestegen. Deze grote issues waar het land dagelijks mee 'dealt', zijn zeker niet even voor het WK en de Olympics '16 opgelost. ' De tigres' worden nu wel even getemd, maar zodra deze ' WK-olympics-circusact' over is??

Misschien vraag je je af waarom het mij trekt om naar de favala's te gaan, gezien de gevaren, geweld, armoede, risico's. Ik zie snuivende kinderen, politie met getrokken pistolen, mensen die leven onder erbarmelijke omstandigheden, open rioleringen, meters hoge vuilnisbelten, mensen die ernstig ziek zijn en geen zorg krijgen.. nou, dit is (ook) Rio. Het gros van de mensen die in favela's wonen zijn niet crimineel maar werken elke dag keihard om de maatschappij draaiende te houden. Het zijn de lage en de middenklassen, mensen die geen geld hebben om dure appartementen in de stad te kunnen kopen, mensen die werken in hotels, supermarken, buschauffeurs, restaurants, studenten, schoonmakers etc. Deze mensen verdienen het om gezien en gehoord te worden, deze mensen verdienen een gezicht. En dit gezicht kan ik alleen in alle detail van dichtbij aanschouwen. Ik vind het ontzettend pijnlijk wanneer ik hier op de tv al die gelikte' WK commercials voorbij zie komen, mooie stranden, dure wijken, dames in Ieniemienie bikini's en dat zonder ook maar iets van een favela in beeld te zien, complete wijken waarin totaal meer dan miljoenen mensen wonen, staan niet eens op de kaart en worden in dit land buiten beeld gehouden, de favela's zijn voor de regering een doorn in het oog.

Copa do mundo

Laten we het even over het WK hebben? Ik had verwacht dat een voetballand zoals Brazilië nu helemaal vervuild zou zijn door de groen-gele WK-smog en dus bomvol zou hangen met geel/groene slingers, t-shirts, badhanddoeken, theekoppen, bikini's, strings, moorkoppen, wasknijpers etc. Maar op 1 enkele straat na (in Santa Theresa) nog geen slingertje kunnen spotten, hmmm in een soccerland zoals Brazilie...weird? Ik ben gaan graven en na vele artikels en gesprekken ben ik tot mijn conclusie gekomen dat veel mensen in Rio helemaal niet zitten te wachten op het WK en het liefst willen dat het team er na de eerste ronde uit ligt...wat? Jep, veel inwoners hebben een antipatia grave aan de FIFA en het WK, tenminste dat is de tussenstand nu.

Waarom?? Mensen zien een overwinning van het team als een overwinning voor de regering en het WK kost Brazilië miljarden!!! Als je ziet dat het land in vele opzichten, gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur, veiligheid, hygiëne , nog in de 3de wereld zit, snap ik wel dat mensen gaan demonstreren. Het geld is op die gebieden veel harder nodig dan een corrupto futebol game en als je dacht dat je ook wat kon verdienen aan dit toernooi door je eigen handgemaakte houten ezeltje te verkopen heb je 't mis. Alleen de FIFA en hun partners bepalen wie er in en rond de stadions ' ezeltje prik' mogen spelen en dat zal vast niet iemand zijn die elke nacht op een karton moet slapen, omdat op de plek van zijn huis nu een mega voetbalstadion staat....degenen die het het hardste nodig hebben, worden in deze match buiten spel gehouden.

Ik hoop enerzijds dat de boosheid en woede van de inwoners worden verdreven door het WK virus, Brazilianen zijn nou eenmaal dol op voetbal en maken daar echt een complete chaotische gekte van. Deze vreugde en saamhorigheid heeft het land misschien nu juist wel hard nodig. Anderzijds is misschien juist het WK 'een goede aftrap' om de heersende onvrede over de corrupte regering te kunnen uiten, de hele wereld kijkt immers mee.

owww Lixoooo

Afval, afval en nog eens afval. Plastic flessen, dopjes, tasjes, complete bankstellen, voedsel, dode (huis) dieren, olie en heel veel menselijke feces, je (vooral je neus) kan er niet omheen, overal zie je afval liggen en drijven. Ongeveer 40% van het afvalwater wordt in Rio behandeld, de rest belandt in rivieren, baaien, stranden etc. Ook de beroemde stranden van Rio (Ipanema en Copacabana) zijn steeds meer aan het vervuilen en dus oa ook met menselijke feces, daar zwem je dan met je mooie string en je (bijna) blote bips midden in.

Dagelijks zie ik op het strand de mooiste aangespoelde gekleurde vissen, en zelfs een (half dode) zeeschildpad van meer dan 80 jaar oud, allemaal zijn ze aangetast door het slechte vervuilde water. De baai krijgt elke dag weer opnieuw 80 tot 100 ton afval voor z'n kiezen (bron Globelpost) Deze idyllische baai waarin ooit walvissen hun huisje hadden gevonden is door de mens een drijvende latrine geworden, alleen het wcpapier ontbreekt nog. Zo ontzettend zonde dat de regering en de bevolking, het goud wat ze in hun handen hadden, hebben laten wegglippen.

De regering had beloofd om de vervuiling door speciale filters met 80% te reduceren en dan zou de baai voor de Olympische spelen '16 swimmable moeten zijn. Als ik zie wat er nog allemaal voorbij drijft en aanspoelt, kan je Olypisch record ' schoonspringen' mooi wel even vergeten.

Omdat er zoveel afval wordt weggegooid en aanspoelt op het strand ben ik aan het brainstormen en aan het experimenteren om iets te creëren van afval. Ik hoop dat mensen anders naar afval gaan kijken en er ook iets mee gaan doen. Ik heb b.v. met heeeeel veel geduld en frustratie (aaarch visdraad gaat ook altijd in de knoop) een plastic-tassen-lamp en een mobiel gemaakt (zie foto) Regelmatig loop ik met mijn emmertje op het strand en verzamel plastic dopjes, plastic dopjes, lego, plastic dopjes, flesjes en...plastic dopjes. Je moet de Brazilianen zien kijken, ' gringo verzamelt afval' snappen ze niks van. In dit land wordt er namelijk alleen afval verzameld door mensen uit de favela.

Klaar voor de mudança?

Op publieke scholen is er geen aandacht voor het individu, ben je als kind een nummertje, ga je met de massa mee en staat de persoonlijke ontwikkeling op het vlak van het vormen van je eigen mening, waarden en normen stil. Jarenlang waren de mensen 'dienaren' van de regering, daar komt nu verandering in. Mensen laten zich uit alle hoeken (onderwijs, politie, buschauffeurs, schoonmakers etc) horen, wekelijks zijn er stakingen en demonstraties tegen de regering. Brazilianen willen als waardige personen gezien en gehoord worden en willen een einde aan de corrupte maatschappij.

Ondanks het feit dat ik soms echt een rotgevoel krijg van dit land en een pikante salsa smaak, blijf ik positief. Ik vind het leven in Brazilië uitdagend en confronterend, het maakt wat in mij los en zorgt bij mij voor vele vraagtekens, gedachten, emoties en soms complete chaos. Het land heeft in rap tempo een onwijze economische groei meegemaakt die ze met 1 been in de westerse wereld heeft gezet, maar het andere been zit nog vast in de 3de wereld en dit contrast kom ik overal op elke straathoek tegen. Het land is in beweging en dat maakt dit land nu zo boeiend.

Momentos

En...ik spaar momentjes, ja van die momentjes waar ik een grote lach op mijn gezicht van krijg.

...momentjes van Brazilianen die zich van top tot teen (en weer terug) zonder gene in de spiegel bekijken, op het station, in de metro? Het maakt niet uit waar, zolang je maar je mooiste Brasilian duckface kan laten zien.

...momentjes van een man die vol trots zijn opdraai knuffelpiepkuikens verkoopt.

...momentjes van een vrouw en haar kinderen die gaan shoppen in hun badjas en voorbij lopen alsof ze de catwalk trotseren..en niemand kijkt op of om.

..momentjes van 'de oude mannen-club' die dagelijks bij elkaar komt om op straat, met behulp van hun armen, benen en voeten, hevig te discussiëren over voetbal en welke speler er nou wel of niet uit moest.

..momentjes van een onbekende die per ongeluk op mijn slipper stapt en zegt; ' desculpe-me', die vervolgens een hand op mijn schouder legt alsof we elkaar al jaren kennen.

..momentjes van een onbekende vrouw die thuis een klosje garen voor mij gaat halen omdat ik haar de weg naar de garenwinkel vroeg die al dicht was.

..momentjes van een politieagent die wordt uitgelachen door een groep schoolkinderen omdat hij languit met zijn machine gun onder zijn armen ligt te slapen in zijn politieauto.

...momentjes van sinkhole in de weg wat is 'afgezet' met 1 bezemsteel en daarop een blauwe Omo fles.

...de momentjes waarbij de hondjes dezelfde kapper en styliste hebben als hun baasje.

...de momentjes waarbij ik in een bar vol met Brazilianen-losse-heupen-dames mijn gringo moves laat zien en natuurlijk van top tot teen liefdevol wordt uitgelachen.

..de momentjes waarbij een neusbeer erg genoten heeft van mijn bananensnoepje en na een half uur zich, door al die suiker, nog steeds in hogere sferen bevond.

...de momentjes van de bouwvakkers die met z'n 3en een handvat van een raam aan het repareren zijn.

...momentjes van de mooiste tandloze lach die ik krijg van straatbewoner, omdat ik hem hielp met zijn kar (die zat vast tussen trottoir en de weg).

Esses momentos fazer valer.

Abraços, Nienke