De volta ao Rio!!

Olaaaa,

we're back!! Na een lange tussenstop in 'pais sem montanhas' zijn we alweer enige tijd terug op de Braziliaanse kermis. Het was wel weer even omschakelen nadat we weer gewend waren aan de fijne Japie krekel geluiden in onze achtertuin. Maar ik moet zeggen, het is toch wel weer fijn om weer terug te zijn in het land van de vele zonnige Latin sensaties.

Ondertussen weten vele het van jullie het wel, Wouter en ik zijn nu officieel 'amorretjes pela vida'. Wij hebben elkander een dikke vette JAZEKER ABSOLUUT beloofd! De romantische reden was dat er anders een einde zou moeten komen aan mijn Braziliaanse aventura. Brazilië en het verstrekken van tijdelijke en/of permanente visums zijn geen goede vrinden, dus zou het voor mij na 3 maanden ophouden. Omdat we nu 'officieel' geregistreerd staan als parceiros, zijn we weer een hoofdstuk verder. En ach...we zijn al 10 jaaros samen, dus die JA IK WIL-fase waren we allang voorbij.

Proximidade distância

We zijn hier inmiddels aardig 'geland'. Ik volg een aantal malen per week yogalessen in Ipanema en Wouter is zijn worstelkunsten aan het uitbreiden door middel van Braziliaanse Jiu Jitsu. Sportlessen volgen in Brazilië is weer een geheel nieuwe ervaring. Van te voren heb ik natuurlijk gemaild of de yogalessen ook in het Engels gegeven worden, de Portugese taal heeft mijn temporale cortex namelijk nog niet gevonden. Natuurlijk werd mij verzekerd dat de lessen in het Engels waren, maar laat dit nou Brazilië zijn...dingen gaan nooit zoals verwacht of gepland. Ik kwam dus in een muito bom propvolle yogales, waarbij ik misschien 1 of 2 woorden in het Engels (breathe in-out) kon ontcijferen en waarbij ik de tenenkaas van mijn buurvrouw zo op een toostje kon schuiven. Dit was voor mij weer een momentje waarbij ik weer een lach van oor tot oor op mijn gezicht kreeg. Mijn Nederlandse denken kwam weer om de hoek kijken. Ik ben zo gewend dat het gaat zoals afgesproken en dat ik dezelfde 'personal space' kan nemen zoals in NL..het werkt hier gewoon echt anders. Brazilianen hebben minder moeite met 'personal space', ze zijn amicaler en lijfelijker. Onbekenden leggen bijvoorbeeld sneller een hand op je schouder of geven je een knuffel. De Braziliaan heeft er totaal geen moeite mee om, als je in de Savasana houding ligt, je handen zo nu en dan aan te raken of zelfs vast te houden. Is het typisch westers om afstand te bewaren en de ruimte om je heen in te delen als 'dit is van jou en dit is van mij'? En wordt de grootte van je persoonlijke space bij ons niet deels bepaald door angst en ongemak voor het (of een) onbekende?

Instituto Estrela da Favela

Het project in Complexo do Alemão heb ik vanwege de onveiligheid al een tijdje niet meer bezocht, deze favela is nog niet zo lang gepacificeerd en daardoor zijn er bijna dagelijks behoorlijke confrontaties (gevechten) tussen bendeleden en de UPP gaande, daar wil ik met mijn 'easy target gringo heufd' liever niet tussen staan.

Door netwerken via Rio by Bike Tour (aanrader!) en lieve mensen in de wereld, ben in contact gekomen met de oprichter (Edwin Roodenburg) van een ander project genaamd; instituut Estrela de Favela. Dit project, en ik citeer nu even; 'is een jonge Nederlands/Braziliaanse organisatie die kansarme jongeren uit de vaak gewelddadige sloppenwijken (favela’s) van Rio de Janeiro stimuleert om via sportactiviteiten deel te nemen aan haar speciale onderwijsprojecten op weg naar een betere toekomst.”

Drie dagen in de week ondersteun ik de muito bommerdibom leraressen door kinderen basisvaardigheden aan te leren, voornamelijk gericht op hoofdrekenen (aarch ellendige staartdelingen, snap er echt geen piep van) en de taal (snap ik ook (nog) niks van:). Dan vraag je je misschien af wat ik dan wel doe. Nou ik kan wel optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en het Portugese alfabet uit mijn mouw schudden lukt me ook nog wel. Het belangrijkste is om vertrouwen bij de kids te winnen en daar heb ik tijd en geduld voor nodig. Wat ook super leuk is, is dat de kinderen mij ook helpen, ze maken mij wegwijs in de taal..de school is bij mij ook weer begonnen.

Back to education

Goed onderwijs is hier nog niet uitgevonden, er zijn kinderen bij die nog niet eens hun eigen naam kunnen schrijven op 13 jarige leeftijd!!! Omdat er geen structuur en gezag heerst op de (public) scholen, leren kinderen voornamelijk om met elkaar te vechten. Veel kinderen in de favela's hebben geen 'rugzakje', maar een huge 'backpack', extra aandacht en speciaal onderwijs om deze zware last voor de kinderen dragelijker te maken zou daarbij zeer welkom zijn. Helaas vloeit het geld in Brazilië de andere kant op. Als de kinderen al naar school gaan, gaan ze dagdelen naar school en worden daarbuiten vaak aan hun lot overgelaten, daardoor liggen de vele 'criminele verleidingen' op de loer.

Instituut Estrela zorgt ervoor dat de kinderen liefdevol worden opgevangen en biedt daarbij goed en gestructureerd onderwijs aan. Het is (nog) een kleinschalig project, en omdat het nog zoveel kan groeien is het voor mij een interessante uitdaging......en de kids, wauw wat kan ik daarvan zeggen. Ik verbaas me keer op keer hoe sterk deze kleine wezentjes zijn. Na alle miserie die ze hebben meegemaakt (en nog steeds meemaken) verschijnen ze keer op keer met een grote lach op hun gezicht. Ze willen zo ontzettend graag leren en ze zijn blij met de kleinste dingen in het leven. Daar kan onze 'Pappa ik wil iPad' generatie nog een voorbeeld aan nemen.

Living in the concreto jungle

Het leven in Rio stelt soms niks voor, met name het leven van straatkinderen. Nu de WK lucht is opgeklaard en de Brazilianen zijn bekomen van hun WKater zie ik langzaamaan steeds meer straatkinderen verschijnen. Met een fles lijm in de hand proberen ze hun dag gedrogeerd door te komen. De straat is voor deze kinderen hun huis. Ze slapen, eten, werken en wonen er. Deze kinderen zijn voornamelijk op zichzelf aangewezen en krijgen geen bescherming en opvoeding van (verantwoordelijke) volwassen. Ze proberen hun geld te verdienen met het verkopen van snoep of diensten. En lukt dat niet, dan gaan ze vaak over tot stelen...en laat ik dit nu van dichtbij hebben meegemaakt. Een groep straatkinderen had blijkbaar een ketting gestolen van een Carioca (inwoner van Rio). Deze man liet het er niet bij zitten en rende af op een van de jongens. De tiener bleef als enige staan, de rest van de groep rende weg. Hij werd door de man en 2 omstanders op een 'Braziliaanse' zeer hardhandige pedagogische wijze de les gewezen. Toen hij uiteindelijk op de grond lag vonden de heren het blijkbaar nog nodig om door te gaan met slaan en schoppen. Ik had zo te doen met deze jongen. Ik wilde er op aflopen om te proberen de boel te sussen, maar door de taal en de angst voor het onbekende (wapens etc) durfde ik het niet aan om ertussen te springen. Ik voelde me echt een cão covarde.

Natuurlijk is stelen niet iets wat je kinderen bij de hun eerste woordjes graag meegeeft, maar in elkaar geslagen en getrapt worden voor een sieraad vind ik persoonlijk erg heftig. Een mensenleven is hier dus minder waard dan een ketting. En andersom werkt het waarschijnlijk ook zo, wanneer je hier overvallen wordt schromen de meeste overvallers niet om je kennis te laten maken met hun nieuwste Super Soakers.

De momenten van onmacht, het bijkomende mensen (dieren) leed zijn akelig en pijnlijk maar hoe raar het ook klinkt, ze zijn voor mij tegelijk ontzettend leerzaam. Ik kan dit systeem, wat al jaren zo functioneert, niet veranderen. Het is in mijn ogen ook zelfzuchtig om te denken dat 'ik' degene ben die hier wel even de Xena uit kan hangen. De inwoners van Rio, met hun kracht en bereidwilligheid, zijn degenen die het systeem kunnen veranderen..niet ik. Hetgeen wat ik kan veranderen is mijn kijk op de wereld en leren omgaan met situaties die niet gaan volgens mijn idealen, normen en waarden. Wat ik kan doen is de verandering zijn die ik wil zien in de wereld.

Momentos

En natuurlijk zijn er weer van die momenten die ik niet had willen missen, de momenten die zorgen dat ik de lach en de vrolijkheid van het land weer kan zien, voelen en horen.

...de momenten van een capoeira-groep die op het strand met hun opzwepende muziek, dans en zang weer vreugde brengt bij de locals en waarbij een voorbijgaande hardloper al swingend zijn rondje loopt.

...de momenten van de cocoman (daar kopen wij kokosnoten na het hardlopen) die ons bij aankomst al herkende en ons met een dikke grote lach begroette “ Holanda bem vindo”.

...de momenten van een een caissière die de moeite doet en de tijd neemt om mij aan de kassa Portugese woordjes te leren. (Dit werd vast niet gewaardeerd door de rij mensen achter mij).

...de momenten van een Braziliaan die mij begeleidt naar een metro station in het centrum. Ik loop deze route 4 of 5 keer per week en weet precies waar ik heen moet en waar ik op moet letten, echter wil deze man er zeker van zijn dat ik veilig bij de metro aankom.

...de momentjes van een oude man die een mooie Braziliaanse bilpartij passeert en zonder gene blijft staan kijken....in de hoop dat het in beweging komt en zijn gebeden worden gehoord.

…de momentjes van een vrouw die nu al de carnaval kriebels krijgt en haar poedel heeft bewerkt met roze verf en haar heeft omgetoverd tot miss carnaval.

...de momenten dat ik in een parkje een opgewonden Braziliaanse merel hoor zingen...de Braziliaanse lente is in aantocht.

...de momenten dat ik hoor van Brazilianen dat ze het liefst in Holland willen wonen omdat het daar zo lekker koud is.

...de momenten dat (vooral) de mannen op het strand niet 'liggen te liggen' te bakken maar stáán te bakken. Hele stranddagen worden op deze manier doorgebracht. Het liefst met een Antarctica biertje in de hand en zonder statafel. Het heeft wel iets weg van de documentaire 'March of the Penguins'. De mannetjes broeden het ei uit terwijl ze staand en al kijkend naar de zee wachten tot hun vrouw weer terug komt. Vandaar het Antarctica biertje?

...de momenten dat de selfie zijn intrede heeft gedaan. Selfie in de metro, selfie in de bus, selfie op het toilet, selfie in de supermarkt..je ziet selfie echt overal. Brazilianen zijn weg van selfies en schamen zich daar totaal niet voor.

...de momenten dat een collega van Wouter doodleuk zijn nagels gaat zitten knippen aan zijn bureau. (Later volgde nog een taxichauffeur die er bij de verkeerslichten de zelfde hobby op nahield.)

...de momenten dat collega's van Wouter smakelijk moesten lachen omdat hij honing op zijn brood had. (Hier doen ze het uitsluitend in de thee en op de sobremesas.)

...de momenten dat alles, maar dan ook alles van inferieure kwaliteit blijkt te zijn en onvermijdelijk breekt, buigt, of er op een ander manier de geest aan geeft. Lampjes, wieltjes, kastjes...alles gaat kapeut. Zelfs China wordt hier niet blij van.

...de momenten van een Taxichauffeur die zijn jaren 80 verzameling vol trots laat horen en waarbij wij in een ware spelshow belandden omdat wij elk nummer bij de eerste tune moesten raden en indien mogelijk meezingen. Hij sprak tevens geen woord engels, maar kon desondanks de nummers van Duran Duran, A-Ha, Kenny Rogers feilloos meezingen (hij had geen idee waar het over ging.) Hoogtepuntje was het duet van de taxichauffeur met Wouter.. You see we're Born, born, booornnnn...... lage stem: Born to be alive! (en dat is niet van de Village People, maar van Patrick Hernandez)

Esses momentos fazer valer!!

Grande beijo e muito amor,

Nienke